De gemeenteraadsverkiezingen van 2022: een terugblik

De gemeenteraadsverkiezingen van maart hebben de politiek-bestuurlijke verhoudingen aardig op z’n kop gezet in Veldhoven. Dat mag wel duidelijk zijn. De coalitie van VVD, GBV en PvdA verloor zijn meerderheid en kan dus niet zomaar verder besturen als zodanig. Daarnaast wist nieuwkomer HvV iedereen te verrassen (waarschijnlijk ook zichzelf!) door maar liefst 9 raadszetels te bemachtigen en in een klap de grootste partij van Veldhoven te worden. Waarmee we hen uiteraard feliciteren. Ze hebben zonder meer electoraal een knappe prestatie geleverd.

Dit alles maakte wel dat er bij GBV met toch iets van een dubbel gevoel naar de uitslag is gekeken.

Maar uiteraard waren we op de eerste plaats buitengewoon tevreden met onze eigen uitslag. We wisten immers voor de derde keer op rij 6 zetels te behouden met stemmenwinst. We kregen 234 stemmen meer dan in 2018, terwijl er in totaal in Veldhoven 144 stemmen minder zijn uitgebracht in 2022 dan 4 jaar geleden. Ook anderszins boekten we winst. GBV behaalde dit keer ongeveer 6,2 zetel tegen vorige keer 5,3. Bijna een volle zetel winst dus! Maar helaas, we hadden vorige keer het geluk dat we een restzetel wisten te bemachtigen en nu niet. Daarom hadden en houden we 6 zetels.

Ook op persoonlijk vlak deden we het goed. Na de lijsttrekker wisten maar liefst 5 van onze kandidaten via voorkeurstemmen gekozen te worden. Dat zegt dus niet alleen iets over het vertrouwen dat veel kiezers hadden in onze partij maar ook in onze kandidaten. Eveneens iets waar waardering uitspreekt over onze aller inzet in de afgelopen periode.

De coalitie als geheel is ook zeker niet afgestraft, wat bepaalde mensen soms graag willen doen geloven. Dit tonen de cijfers simpelweg objectief aan. Kijk maar eens naar het volgende staatje:

De absolute cijfers spreken voor zich. Alleen vertaalt deze uitkomst zich niet in de zetelverdeling door de manier van afronding. De 2 restzetels kwamen deze keer bij andere partijen terecht. Via een ingewikkelde rekenmethode. Tja, soms zit het mee, soms zit het tegen….

PvdA/Groen Links wist nog wel 1 zetel te winnen en ging van 2 naar 3, waarmee ook zij een van de winnaars was (eveneens van harte proficiat). Maar de VVD verloor 2 zetels en ging van 7 terug naar 5. En voor een stabiel bestuur heb je wel een raadsmeerderheid nodig. Zoals in de inleiding reeds gezegd, die is met deze uitslag niet meer aanwezig. Dus dat de bestuurlijke verhoudingen in Veldhoven gaan wijzigen, dat lijkt onontkoombaar.

D66 en CDA wisten zich evenmin te herstellen en het in 2018 verloren terrein terug te winnen. Beide partijen kwamen niet verder dan het behoud van de 2 raadszetels, die ze al hadden. Maar vooral het CDA moet zich toch echt achter de oren hebben gekrabd met de huidige uitslag. Deze partij kreeg in 2018 nog 1732 stemmen en nu 1109. Een verlies van ruim 600 stemmen! Enkel dankzij het systeem van de restzetels kon het CDA haar 2 zetels behouden. Maar dit grote verlies moet de partij toch echt wel aan het denken zetten, lijkt me.

Hier zie je overigens mooie voorbeelden hoe het rekenkundig af en toe wat merkwaardig kan overkomen met de toekenning van zetels:

• HvV haalt 8,04 zetels en die 0,04 levert alsnog een restzetel op waardoor de partij 9 zetels krijgt
• CDA verliest 623 stemmen, goed voor een volle zetel. En toch verliest de partij geen zetel en krijgt ze de tweede restzetel
• GBV wint bijna een volle zetel en krijgt er niets bij

Was dat laatste wel het geval geweest, dan was de verhouding tussen HvV en GBV 8 – 7 geweest i.p.v. 9 – 6. Toch een heel ander beeld, lijkt mij!

Dat de Senioren Veldhoven (SV) fors zouden gaan verliezen, dat leek GBV op voorhand wel zeker. Niet alleen zijn de ouderenpartijen bij de landelijke verkiezingen van vorig jaar al weggevaagd, op lokaal niveau heeft deze partij inhoudelijk vrijwel niets gebracht. Men bracht vooral de boodschap dat pensioenen geïndexeerd zouden moeten worden en dat de koppeling tussen AOW en minimumloon moest blijven. Prachtig, maar daarover gaat het lokale bestuur helemaal niet. Ook SV niet!

De conclusie moge duidelijk zijn: tussen de huidige coalitie- en oppositiepartijen zijn de krachtsverhoudingen qua stemmenaantal nauwelijks veranderd. Maar wel tussen de partijen onderling. GBV en PvdA kregen meer stemmen, de VVD fors minder. En aan de oppositiezijde ontstond een nieuwe, grote partij door de fusie van 3 groeperingen, die het verlies van CDA en SV hebben weten binnen te halen.

Gezien de omvang van deze nieuwkomer is HvV met deze verkiezingsuitslag als eerste aan zet om te komen tot een nieuw en stabiel gemeentebestuur. Want daar heeft een stad als Veldhoven recht op.

De lijsttrekker van GBV liet daags na de verkiezingen optekenen in het ED dat de verkiezingswinst van HvV voor die partij ‘een enorme verantwoordelijkheid met zich meebrengt’. En dat moet men zich ook wat ondergetekende betreft goed realiseren. Een goede uitslag scoren is een, een goed en stabiel bestuur met voldoende slagkracht realiseren is nog veel belangrijker voor onze inwoners.

GBV zal niet schuwen bestuurlijke verantwoordelijkheid op zich te nemen, indien gevraagd. Ook wij zijn dat aan onze kiezers en de uitslag verplicht. Maar dat kan enkel gebeuren op basis van degelijke en realistische uitgangspunten, dat moet iedereen goed begrijpen. Vol verwachting klopt ook ons Veldhovens hart…

Hans van de Looij
Raadslid GBV