Leestijd - 10 minuten
Al direct bij het begin van de coalitievorming na de gemeenteraadsverkiezingen van maart werd een ding wel duidelijk: HvV wilde eigenlijk liever niet in zee gaan met GBV. Een mogelijke reden hiervoor laat zich slechts raden: zo pleit beoogd partner D66 voor bestuurlijke vernieuwing en daar past in de visie van hun lijsttrekker GBV zeker niet bij. De grote onzin van deze totaal ongefundeerde mening ten spijt, maar dat terzijde.
Toen de VVD echter niet thuis gaf, werd toch nog even bekeken of samenwerking met GBV alsnog mogelijk was. Maar dat gebeurde door een zo ongeveer kant-en-klaar pakket neer te leggen met een hoog ‘stikken of slikken’ gehalte. Terwijl over de inhoud van een coalitieprogramma en de poppetjes met GBV nog helemaal niet inhoudelijk was gesproken. Dat is inderdaad een nieuwe bestuurscultuur, dat moet gezegd worden. GBV liet zich daarmee niet onder druk zetten en stapte uit de onderhandelingen.
Hoe het verder liep, is geschiedenis. Er is een coalitie gevormd van HvV, PvdA, D66 en CDA. Een grote, drie kleintjes. Waarvan de laatste twee partijen bovendien voor de tweede maal op rij veel stemmen hadden verloren. Het eerste kenmerk van de gepredikte bestuurlijke vernieuwing luidt dus blijkbaar: neem vooral kleine, verliezende partijen mee in een coalitie. En laat een sterke fractie met een goede verkiezingsuitslag en prima bestuurlijke kwaliteiten links liggen. Tja, als het pluche lonkt, zijn loyaliteit en principes blijkbaar snel vergeten bij sommige partijen.
Maar nu dan over die bestuurlijke vernieuwing, wat wordt nu precies bedoeld met dat vage containerbegrip ?
Landelijk gaf D66 in elk geval duidelijk blijk van de omgekeerde Rotterdamse voetbalkreet: ‘Geen daden, maar woorden!’. Als Sigrid Kaag het oprecht had gemeend met die bestuurlijke vernieuwing, dan had ze na de motie van wantrouwen tegen Mark Rutte (‘hier scheiden onze wegen’) het lef gehad moeten hebben om nieuwe verkiezingen te eisen.
Maar nee hoor, ze bleef toch graag minister. Zelfs desnoods met CU, die ze tevoren finaal had af geserveerd. Om over de aanpak van de recente interne MeToo kwestie bij D66 maar te zwijgen. Maar ja, als je maar excuses maakt, dan kun je blijkbaar gewoon verder. Is dat dan die nieuwe bestuurscultuur? De excuus-Truus cultuur?
Terug naar Veldhoven, waar onze Kaag-getrouwen hetzelfde vage verhaal preken over bestuurlijke vernieuwing. Maar wat gaat dat nu concreet betekenen? Vindt er in de toekomst dan geen coalitieoverleg meer plaats tussen de coalitiepartijen voor raadsvergaderingen? Worden de wethouders niet meer toegelaten bij het overleg in hun eigen fracties? En indien wel, mogen ze daar dan niets meer inbrengen? Of zijn er andere dingen? Gaan coalitiefracties veel meer verdeeld stemmen over college voorstellen? En als dit allemaal niet het geval is, wat wordt er dan wél wezenlijk anders ten opzichte van voorheen? Nogmaals, we zijn benieuwd.
Wij zullen het met belangstelling gaan volgen. Naar ons idee spreekt met name het D66 geluid de Veldhovense kiezers totaal niet aan. Dat blijkt simpelweg uit de verkiezingsscore: in 2021 behaalde D66 landelijk ongeveer 1/6 van de beschikbare (Kamer-)zetels, in 2022 slechts 1/14 van de 29 (Gemeenteraads-)zetels: 2 zeteltjes. Ten opzichte van 2018 werden bovendien zo’n 250 stemmen verloren (voor de tweede keer verlies op rij!), terwijl er minder stemmen in totaal werden uitgebracht. Over democratisch draagvlak gesproken!
GBV won in 2022 ongeveer 250 stemmen en bleef met afstand voor de derde keer op rij met (dik!) 6 zetels de tweede partij in Veldhoven. Dus dat onze aanpak door beduidend meer kiezers gewaardeerd werd, dat hoeft geen verder betoog.
Laat helder zijn: GBV heeft zelf bewust afgezien van samenwerking met partijen, die daar overduidelijk en misschien mede vanwege bovenstaande onzin ook geen trek in hadden. Wij wilden graag bestuursverantwoordelijkheid dragen, maar niet ten koste van alles.
Wij zullen absoluut constructief oppositie gaan voeren en voorstellen op inhoud beoordelen. En dat is niet nieuw, dat doen we namelijk altijd al! Maar wij verwachten wel duidelijk zichtbaar die zogenaamde bestuurlijke vernieuwing te gaan zien. En niet enkel met slappe, nietszeggende cosmetische aanpassingen, slechts bedoeld voor de bühne. Anders is dit het zoveelste gebakken-lucht-verhaaltje, wat maakt dat de kiezers steeds minder vertrouwen krijgen in de politiek.
Het eerste begin geeft al direct weinig hoop in deze. Bleven we tijdens het formatieproces al verstoken van enig nieuws over de voortgang, tijdens de laatste raadsvergadering beloofde Maarten Prinsen iedereen proactief te zullen informeren over het verdere proces. Vervolgens moeten we via de media horen, wie de nieuwe wethouders worden en wanneer ze geïnstalleerd worden. Je kunt daarop diverse kwalificaties loslaten. Maar de term ‘proactief’ hoort daar zeker niet bij.
Hans van de Looij
raadslid
