De coalitievorming: een terugblik op het proces

Leestijd - 5-10 minuten
Mariënne van Dongen-Lamers
Raadslid - 26-05-2022

De raadsvergadering van 24 mei was voor ons het eerste moment om openbaar in de nieuwe raad verantwoording af te kunnen leggen aan de inwoners van Veldhoven over de door ons gemaakte keuzes ten aanzien van de recente coalitievorming en de vorming van een een nieuw college. Als lijsttrekker van GBV heb ik daar toen onder meer het volgende over gezegd:

GBV is de formatie ingegaan met een open blik, maar werd meteen in het eerste gesprek door de formateurs de heer Prinsen, mevrouw Luijkx en de heer Peters op een zijspoor gezet: GBV, de tweede grootste partij in deze raad, was de partij die naar hun idee het verst van hen afstond, dus liever niet met GBV was de boodschap. We planden een afspraak met de lijsttrekker van HvV (Hart voor Veldhoven) om nader tot elkaar te komen: we waren beiden niet elkaars voorkeurs-kandidaat: maar de wens van de kiezers was duidelijk: de twee lokale partijen HvV en GBV hebben immers de meeste stemmen gehaald, beide met verkiezingswinst. (en dus samen goed voor 15 van de 29 raadszetels!)

Toen de VVD inmiddels kenbaar gemaakt had voor de oppositiebanken te kiezen, leken we even meer tot elkaar te komen, maar ook gesprek 2 had nog niet het karakter van een echte open bespreking of onderhandeling. Over de poppetjes werd niet gesproken en inhoudelijk was het allemaal nogal dun. Wat schetst dan ook onze verbazing dat de heer Prinsen enkele dagen daarna belt met een voorstel, dat unaniem was goedgekeurd door de fractie van Hart van Veldhoven. We mochten als GBV ‘ja of nee’ zeggen: over de formatie met vier partijen en 6 deeltijd-wethouders, over een coalitieprogramma wat al klaar was én over een portefeuilleverdeling conform voorstel van HvV. Een gesprek erover was onmogelijk. We kozen ervoor om de eer aan onszelf te houden. We willen graag een goed gemeentebestuur gebaseerd op een degelijke inhoud, stabiliteit en vertrouwen; dergelijke rare ultimatums passen daar niet bij.

Hoe mooi is het dan ook om te zien dat HvV daar toch een les uit heeft getrokken. Na onze mededeling dat we niet konden instemmen met het voorstel van HvV, hebben ze een formateur ingezet en wekenlange gespreksrondes volgden. Daarmee is de kleine partijen CDA, D66 en PvdA/GroenLinks gelukt, wat ons in de formatie niet lukte: iets van inhoud brengen en het wederzijdse gesprek met elkaar aangaan. De weerslag van hun inbreng en gesprekken lezen we terug in het coalitieakkoord, dat vanavond op de agenda staat.

Wij hebben de lelijke kant van de politiek gezien in de formatie: geen keuze voor kwaliteit maar keuzes vanuit macht en angst, geen openheid. Zelfs de datum van mijn laatste werkdag als wethouder heb ik via social media mogen vernemen. Geen officiële mededeling van de kant van de formerende partij HvV kon ervan af. En dat valt overigens ook de andere partijen te verwijten: ook jullie hebben dat laten gebeuren, ondanks vragen vanuit de raad nog maar 2 weken geleden. Respectloos naar de raad en de nu nog zittende wethouders en vooral: een slecht voorteken als het gaat om de nieuwe bestuurscultuur.

Dan de wethouders-benoemingen. De nieuwe coalitie o.l.v. HvV kiest ervoor om 4,6 fte te benoemen, 0,6 meer dan het huidige college. Daar zou u GBV niet over gehoord hebben als de conceptverdeling van de portefeuilles niet zo bijzonder was. In onze beleving krijgen twee mensen het druk: één vanwege de omvangrijke portefeuille (die overigens bij haar in goede handen is) en één vanwege het feit dat de portefeuille in deeltijd uitgevoerd gaat worden. Wij zien dat als enorm risico voor het sociaal domein, dus wellicht kunt u dat heroverwegen. De andere drie beoogd wethouders daarentegen gaan straks fluitend door het leven, want die portefeuilles lijken juist gericht op deeltijd collegedeelname. Ons advies: kijk nog eens naar die verdeling in uw eerste collegeoverleg en luister naar de ambtelijke organisatie op dit punt, want anders is een fulltime beloning maatschappelijk gewoonweg niet te verantwoorden.  En dat regionale samenwerking ineens een portefeuille van de burgemeester wordt is ook een voorteken: deze vijf wethouders vinden dat blijkbaar niet cruciaal voor de derde gemeente in de regio.

Onze raadsleden zullen zo tijdens de stemming elk conform hun eigen visie hun stem uitbrengen en deze opmerkingen daarin meewegen.

Mariënne van Dongen-Lamers

lijsttrekker en raadslid