De zelfstandigheid van Veldhoven: het mes op de keel?

Leestijd - 5-10 minuten
Hans van de Looij
Vicefractievoorzitter - 19-05-2013
  • Commissie Huijbregts brengt advies uit
  • Voorstel: Waalre en Nuenen bij Eindhoven voegen
  • Veldhoven moet bevoegdheden overdragen aan Eindhoven of anders dreigt herindeling

De adviescommissie Krachtig Bestuur in Brabant, kortweg ook wel aangeduid als de commissie Huijbregts, naar de voorzitter hiervan (mevrouw Helmi  Huijbregts), is medio mei 2013 met haar advies gekomen met betrekking tot de toekomstige bestuurlijke situatie van Zuidoost Brabant. Er worden door deze commissie een 6-tal aanbevelingen gedaan.

Die aanbevelingen komen op het volgende neer:

  1. Eindhoven (en ook Helmond) heeft een spilfunctie binnen onze regio. Hiervan moet de bestuurlijke slagkracht worden vergroot omwille van de economische belangen in Brainportgebied;
  2. Dat dient te gebeuren doordat de randgemeenten zoals Veldhoven belangrijke taken en bevoegdheden aan Eindhoven gaan overdragen of door een grootschalige gemeentelijke herindeling. Waalre en Nuenen zouden sowieso het beste bij Eindhoven gevoegd kunnen worden omdat die 2 gemeenten zowel bestuurlijk als financieel bepaald niet een solide indruk maken.

Een fantastisch advies voor Veldhoven, dat moet gezegd. De keus is  daarmee voor ons dus in de ogen van de commissie Huijbregts : geef je je eigen zeggenschap op korte termijn gedeeltelijk of volledig op ten faveure van Eindhoven?

En als de Eindhovense bestuurlijke slagkracht nu zo solide zou overkomen, dan zou deze insteek misschien nog enigszins te rechtvaardigen kunnen zijn. Maar helaas, Eindhovense voorbeelden te over van hoe het niet moet. Denk maar aan het recente gedoe rondom de grondtransactie met PSV of de affaire Orgelplein, die leidde tot het vertrek van wethouder Fiers. Of, om nog maar 2 dure praktijkvoorbeelden te noemen, de kwestie Hovenring en het plaatsen van bomen op het Catharinaplein.

Deze recente voorbeelden geven GBV zeker niet de overtuiging dat de bestuurlijke slagkracht van Eindhoven zodanig is, dat deze zomaar even uitgebreid kan worden naar een groter gebied met substantieel meer inwoners. Integendeel, men lijkt bij onze buren binnen de huidige gemeentegrenzen de handen al meer dan vol te hebben aan het adequaat besturen van de eigen stad. Begrijpelijk overigens, gezien de ingewikkelde vraagstukken waarvoor men zich in een grotere stad vaak geplaatst ziet, dat daarover geen misverstand bestaat.

Veldhoven heeft qua omvang een mooie maat en in het verleden voortdurend bewezen in samenwerkingsverbanden goed te kunnen opereren, met name ook richting Eindhoven. Maar om als dank daarvoor nu taken en bevoegdheden af te moeten staan aan onze grote buurman, dat kan volgens GBV in dit stadium absoluut niet aan de orde zijn. Laat staan het opheffen als zelfstandige gemeente. Daarvoor ontbreekt echt elke rechtvaardiging.

Een van de belangrijkste pijlers binnen Brainport is het wereldconcern ASML. Binnen welke gemeente is dit bedrijf in relatief korte tijd tot grote bloei gekomen? Jawel, binnen Veldhoven! Zou dit dan nòg beter zijn verlopen als Veldhoven minder eigen zeggenschap had gehad of een onderdeel was geweest van Eindhoven? Zonder dit ‘hard’ te kunnen bewijzen, lijkt GBV dit zeer onwaarschijnlijk. Sterker nog, door de korte bestuurlijke en ambtelijke lijnen kreeg het bedrijf bij haar meeste plannen en activiteiten steevast snel en adequaat medewerking van de gemeente.

Waalre en Nuenen opheffen en bij Eindhoven voegen zou misschien een mooie testcase kunnen zijn voor Eindhoven om maar eens om te laten zien hoe doeltreffend men zowel bestuurlijk als ambtelijk op deze schaalvergroting met 40.000 inwoners (20 % meer dan nu!) kan inspringen. Voordat men meent deze stad nog verder te moeten uitbreiden met Veldhoven, Best, Son, Geldrop-Mierlo, Heeze-Leende  en Oirschot (samen goed voor zo’n 160.000 inwoners!). Want het is, los van wat deze gemeenten zelf willen en gezien bovengenoemde voorbeelden van minder efficiënt bestuur, nog maar zeer de vraag of Eindhoven een verdubbeling van haar inwonertal logistiek en bestuurlijk goed kan verwerken. Overigens, laat er geen misverstand over bestaan, GBV vindt als principe dat ook de gemeenten Nuenen en Waalre als autonome gemeenten moeten kunnen blijven voortbestaan, als zij dit willen en hierop financieel-bestuurlijk berekend zijn.

De commissie Huijbregts heeft met haar advies de herindelingsdiscussie maar weer eens van stal gehaald. Voor de zoveelste keer. Eindhoven moet en zal er wat bij gaan krijgen, zo lijkt de opzet. Voorheen met het argument van voldoende moeten kunnen bouwen op eigen grondgebied, nu dan maar weer vanwege regionaal-economische Brainportbelangen, die daarmee beter gediend zouden zijn. Een argument is altijd wel te vinden. Maar het tegenargument ook. Veldhoven doet het al vele jaren prima in haar huidige setting (ook economisch!)  en GBV ziet geen enkele grond om daaraan te tornen.

De adviescommissie bestond uit 10 personen, waarvan bijna iedereen een politiek-bestuurlijke achtergrond heeft. Maar dan wel vooral gelieerd aan een landelijke partij. 3 Commissieleden hebben een CDA-achtergrond, 2 van hen behoren tot de VVD, 2 tot de PvdA en 1 tot D66. Hopelijk houden de kiezers deze informatie scherp op het netvlies, als ze hun stem weer gaan uitbrengen bij de eerstkomende gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014.

Het is nog maar weer eens gezegd, hoe GBV in deze materie staat: samenwerking ja, inleveren van de eigen autonomie (geheel of gedeeltelijk): NEE!