Leestijd 10 - 15 minuten
Tijdens de laatste raadsvergadering voor de zomervakantie besloten GBV en VVD tegen de Kadernota 2024 te stemmen. Maar waarom dan? Daarvoor moet men enigszins begrijpen hoe de financiële huishouding bij een gemeente is georganiseerd.
Allereerst, het belangrijkste onderdeel daarvan is de Meerjarenbegroting, die wordt behandeld tijdens de Algemene Beschouwingen in november. Dan stelt de gemeenteraad de gemeentelijke begroting voor 4 jaar vast. In dit geval dus voor 2024 t/m 2027.
De belangrijkste spelregels hierbij hebben te maken met de rol van de provincie bij dit alles. Het eerste jaar moet in principe een structureel sluitende begroting hebben. Dat wil feitelijk zeggen, dat de begroting niet in de min mag staan. Als dit toch het geval is, dan moet in elk geval het laatste jaar (2027 dus) een gezond beeld vertonen en in de plus staan. Als dit ook niet geval is, kan de gemeente mogelijk onder toezicht komen staan van de provincie, dus zeg maar ‘onder curatele’.
Wat is nu de betekenis hierbij van de Kadernota?
De Kadernota – het woord zegt het al – geeft de kaders (de uitgangspunten) mee, die gehanteerd moeten worden bij het opstellen van de Meerjarenbegroting door het College en de ambtelijke organisatie van de gemeente. Dat wordt gedaan in de periode tussen mei en september. Op zich is dit een prima aanpak maar nu speelt het volgende.
In de Kadernota 2024 staat een uitgangspunt dat luidt: de Meerjarenbegroting moet sluitend zijn. Dat betekent dan, dat alle begrotingsjaren in de plus moeten staan. Dat lijkt op zichzelf een doodnormaal en zelfs logisch uitgangspunt. Maar dat is het niet altijd bij een gemeentebegroting.
Zo kan het zijn dat een jaar van de vier even in de min komt, bijvoorbeeld vanwege een begrote uitgave, die door omstandigheden een jaar naar voren getrokken moet worden, waarop niet gerekend was. Of dat het Rijk nog niet helder heeft hoe hoog de uitkering aan gemeenten via het gemeentefonds moet worden om alle wettelijke taken te kunnen doen. Dat is helemaal niet erg, zeker niet als de gemeente meer dan voldoende reserves heeft om dat op te vangen. En, niet onbelangrijk, het mag ook gewoon volgens de spelregels! Nogmaals, het eerste of het laatste jaar moet positief zijn!
We zien echter nu al op ons afkomen, dat de uitkering die de gemeente krijgt voor 2026 en 2027 veel te laag begroot is door het Rijk. Er wordt zelf gesproken over ‘ravijnjaren’. Hierover zal dus tussen Rijk en gemeenten nog stevig overlegd moeten worden.
Maar als we dan in Veldhoven vast blijven houden aan een sluitende Meerjarenbegroting, dan ontkomen we er niet aan om te gaan kiezen voor:
- enorme OZB stijging en/of
- heel veel gemeentelijke zaken weg te bezuinigen
Dat zou natuurlijk enorm dom zijn om te doen, omdat dit dan alle 4 jaarschijven gaat beïnvloeden, ook de eerste 2 waarin financieel geen vuiltje aan de lucht is. En, nu voor de derde keer, het hoeft ook helemaal niet volgens de spelregels. Zelfs de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) adviseerde vlak na de laatste raadsvergadering om geen sluitende Meerjarenbegroting op te gaan stellen, gezien de genoemde onzekerheden.
GBV en VVD hadden er inmiddels (op initiatief van de VVD) in die vergadering via een amendement op aangedrongen om het in de Kadernota opgenomen uitgangspunt van een op alle jaren sluitende begroting te wijzigen en dat vooralsnog te beperken tot de eerste 2 jaarschijven 2024 en 2025. De coalitiefracties van Groen Links/PvdA en CDA leken dat voorstel te gaan steunen, waarmee er een meerderheid voor zou zijn. Zelfs de verantwoordelijk wethouder financiën Jeroen Rooijakkers steunde dit voorstel namens het College van harte. Maar ziet, wat er gebeurde!
De grootste coalitiefractie HvV floot de coalitiepartijen terug. Vanwege een wat onduidelijk argument over de in de motie genoemde overwegingen. Alsof overwegingen om te komen tot een besluit belangrijker zijn dan het besluit zelf! Natuurlijk niet! Het leek dan ook meer op een excuus om tegen te stemmen. In elk geval: weer niks nieuwe bestuurscultuur! De beide kleine coalitiefracties bogen het hoofd voor grote broer en de motie haalde het niet. De standpunten hierover van D66 en SV waren helemaal niet te volgen, maar dat terzijde.
De gevolgen zijn van dit alles:
- GBV en VVD stemden daarom tegen de Kadernota 2024 vanwege het hierboven beschreven financieel gevaarlijke uitgangspunt;
- Wij zijn benieuwd wat dit gaat betekenen voor de op te stellen Meerjarenbegroting 2024-2027. Ons lijkt dit een bijna onmogelijke opgave, waarmee College en ambtelijke organisatie opgezadeld zijn;
- Het risico is groot dat óf de Kadernota niet wordt opgevolgd (wat is er dan nog de waarde van?) óf dat er hele pijnlijke maar bovendien onnodige ingrepen in de begroting voorgesteld gaan worden. Waarop Veldhoven zeker niet zit te wachten!
GBV en VVD hebben in vervolg op dit alles nog een brief naar het College gestuurd vanwege het genoemde advies van VNG. Met de vraag hoe het College met dit advies zal omgaan en dus alsnog zal gaan handelen in lijn met ons amendement. Wat zeer verstandig zou zijn en het beste voor Veldhoven! We zijn benieuwd naar het antwoord maar:
Wordt in elk geval zeker vervolgd in november!
Hans van de Looij
Vice-fractievoorzitter GBV
Heeft u na het lezen van dit stuk vragen of interesse in politiek? Neem contact met ons op.
