Leestijd - 5-10 minuten
De nationale problematiek op het gebied van de opvang van asielzoekers en de huisvesting van statushouders geeft de Rijksoverheid aanleiding om gemeenten te vragen daarin op de kortst mogelijke termijn mee te willen werken aan oplossingen.
Laat een ding helder zijn: ook GBV verafschuwt de huidige situatie in Ter Apel en vindt dat dit een land als Nederland onwaardig is. En dat dit zo snel mogelijk moet worden opgelost. Maar wat heeft deze problemen vooral veroorzaakt?
Allereerst is het aantal beschikbare opvangplekken op landelijk niveau in de afgelopen jaren door het Rijk flink afgeschaald. Er kwamen immers minder mensen dan in 2015-2016 naar Nederland.
Verder zijn er in de afgelopen jaren veel te weinig sociale huurwoningen bijgebouwd. Op de eerste plaats door de enorme stijging van de stichtingskosten van nieuwe woningen. Waardoor het voor woningcorporaties financieel vrijwel onmogelijk werd om op grote schaal adequate sociale woningbouw te realiseren. Zeker ook omdat die corporaties zich tegelijkertijd geconfronteerd zagen met grote kosten door de zogenaamde verhuurdersheffing vanuit het Rijk en extra investeringen vanwege de almaar toenemende duurzaamheidseisen.
De totale investeringscapaciteit van de gezamenlijke corporaties was dan ook in deze regio bij lange na niet voldoende om de afspraken van de Woondeal – nog gesloten met D66 minister Ollongren – over de sociale woningbouw te realiseren.
Hierdoor werd het tekort aan betaalbare woningen in het sociale segment steeds nijpender. De wachttijden werden voor de gewone burger almaar langer en langer. En wachten statushouders in de AZC’s op woningen, waarop ze formeel wel recht hebben maar die eenvoudigweg in onvoldoende mate beschikbaar zijn. Deze bottleneck is oorzaak nummer 1 van de huidige problematiek, gevolg van het Haags beleid van de laatste jaren.
Een bijkomend vraagstuk hierbij is de kwestie van voorrang krijgen bij het toewijzen van sociale woningen aan statushouders. Inderdaad is deze verplichting formeel vervallen per 2017. Maar elk half jaar krijgt elke gemeente wel een niet-vrijblijvende taakstelling door het Rijk opgelegd. En gezien de huidige wachttijden bij de corporaties betekent dit in de praktijk toch het moeten verlenen van voorrang bij huisvesting aan statushouders, omdat anders de verplichte taakstelling nooit binnen de vereiste termijn gerealiseerd kan worden.
De tweede, zij het qua omvang kleinere oorzaak dat alle AZC’s en Ter Apel overvol zitten, zit hem mede in het feit dat er op dit moment nog veel zogenaamde ‘Veilige-landers’ verblijven, die in Nederland geen recht hebben op asiel. Blijkbaar is uitzetting vreemd genoeg nog niet zo eenvoudig. Het zou ‘slechts’ gaan om zo’n 3 % van het totale aantal mensen in de opvang. Maar met zo’n 45.000 mensen in de opvang gaat het dan nog altijd om 1.500 personen. Wanneer gaan we de juridische procedures nu eens echt verkorten en de uitzetting adequater organiseren? Ook hierin is het Rijk aan zet! Dus de landelijke politiek!
En ja, we hebben te maken met meer zaken, die een claim leggen op de toch al krappe woningmarkt. Zoals de oorlog in Oekraïne en – regionaal –de enorme groei van ASML. Allemaal waar en een opsomming, die nog niet eens uitputtend is. Maar laat de landelijke politiek, met de regeringspartijen voorop, nu eerst maar eens actie ondernemen, voordat ook dit probleem weer op het bordje wordt gelegd van de lokale overheden. De rijksoverheid moet snel met een totaalplan komen met daarin zeker ook oog voor de juiste woonperspectieven voor onze eigen inwoners. En dat heeft niets te maken met ‘eigen volk eerst’, maar met ‘eigen volk ook’! Wil je daar tenminste enig draagvlak voor krijgen vanuit de samenleving.
Besef goed, met halfslachtige oplossingen als woningsplitsing en opkoopbescherming wordt het woningtekort zeker niet opgelost. Leuk om te roepen voor de bühne, maar het zet inhoudelijk totaal geen zoden aan de dijk. Maar ik zou willen suggereren de bal ditmaal vooral te laten liggen waar hij nu in eerste instantie thuishoort: op de bureaus in Den Haag. En niet op de gemeentelijke tafels. Dat lijkt me alleszins redelijk, zeker gezien de verzuchting van CDA-kamerlid Anne Kuiken: ‘We hebben een puinhoop gemaakt van onze asielopvang’.
Hans van de Looij
raadslid
